Kako se boriti protiv dezertifikacije i suše? Kako ove pojave postaju sve veća pretnja na našu planetu?
Odgovore na ova pitanje za portal Klima 101 dala je dr Ana Vuković Vimić sa Poljoprivrednog fakulteta u Beogradu. Ona je objasnila kako ove pojave postaju sve veća pretnja na našu planetu.
ČITAJTE I: Delovanja čoveka sve više degradiraju poljoprivredno zemljište
Dezertifikacija građanima Srbije možda nije blizak pojam, ali degradacija zemljišta svakako jeste. Pod njom se podrazumeva smanjenje šumskih površina i uopšte površina pod vegetacijom, smanjenje plodnosti zemljišta, zagađenje zemljišta, prekomerno korišćenje i zagađenje vode, kao i intenzivnu izgradnju.
-Stanje prirodnih resursa, odnosno zemljišta, vode i vazduha, usko su povezani, zbog čega je problem degradacije veoma složen i reflektuje se na zdravlje i uslove života. Suša je pojava koja pojačava degradaciju zemljišta, zbog čega je u okviru UN konvencije uključena kao neraskidivi deo problema dezertifikacije i degradacije zemljišta, rekla je Vuković Vimić.
Kako klimatske promene ugrožavaju zemlju pod našim nogama?
Ona je u tekstu pod naslovom „Dan borbe protiv dezertifikacije i suše: Kako klimatske promene ugrožavaju i zemlju pod našim nogama“ iznela sledeće činjenice:
- Oko 70% kopnenih površina Zemlje je već izmenjeno ljudskim delovanjem: najveća je konverzija šumskih oblasti u poljoprivredne, zatim degradacija usled rudarenja i širenja gradova.
- Svake sekunde na planeti Zemlji, površina zdravog zemljišta veličine četiri fudbalska terena postaje degradirana
- Suša je pojava koja pojačava degradaciju zemljišta, zbog čega je u okviru UN konvencije uključena kao neraskidivi deo problema dezertifikacije i degradacije zemljišta.
- Kada uslovi sa sušom postanu isuviše učestali za normalne uslove nekog podneblja, to znači da se menjaju opšte klimatske karakteristike stepena vlažnosti odnosno sušnosti nekog područja.
- Srbija u proseku ima vlažnu (vlažnu) klimu, ali do sredine veka preći će u kategoriju tzv. suve sabhumidne.
Suša pojačava degradaciju zemljišta
Kako je dr Ana Vuković Vimić rekla za portal Klima 101, stanje prirodnih resursa, odnosno zemljišta, vode i vazduha, usko su povezani, zbog čega je problem degradacije veoma složen i reflektuje se na zdravlje i uslove života.
Suša je pojava koja pojačava degradaciju zemljišta, zbog čega je u okviru UN konvencije uključena kao neraskidivi deo problema dezertifikacije i degradacije zemljišta.
-Kada su vremenski uslovi takvi da je duže vreme manje padavina i temperature više od uobičajenih, sve komponente zemlje su pod stresom, kao na primer vegetacioni pokrivač (prirodne ili poljoprivredne površine), zemljišni procesi, kao i raspoloživost površinskih i podzemnih voda, objasnila je ona.
Po njenim rečima, kada uslovi sa sušom postanu isuviše učestali za normalne uslove nekog podneblja, to znači da se menjaju opšte klimatske karakteristike stepena vlažnosti odnosno sušnosti nekog područja.
Zbog ubrzanih klimatskih promena priroda, poljoprivreda, zemljište i vode ne mogu ostati isti
To se upravo dešava usled klimatskih promena, zbog promene rasporeda padavina i velikog povećanja temperature. U uslovima prirodne varijabilnosti klimatskih uslova, ovakve opšte klimatske karakteristike se nikada ne menjaju, pa i prirodni pejzaži kao i vrste poljoprivredne proizvodnje ostaju isti.
Međutim, usled ubrzanih klimatskih promena, koje se sada dešavaju, postaje vidljiva i promena tih veoma inertnih klimatskih karakteristika. To je signal da prirodna vegetacija, poljoprivredna proizvodnja i upravljanje zemljištem i vodama ne mogu ostati isti. Potrebno je preduzeti mere kako bi se sprečila degradacija zemlje (vegetacije, zemljišta, voda) usled dejstva brzih klimatskih promena.
-Ako se uzmu u obzir postojeći faktori degradacije zemlje, uticaji klimatskih promena predstavljaju značajne amplifikatore postojećih problema. Najveća opasnost je u već ranjivim oblastima, odnosno tamo gde je zagađeno zemljište, gde je prekomerna eksploatacija prirodnih resursa i nemaran odnos prema prirodi, poručuje dr Ana Vuković Vimić.
Ona je naglasila da je oko 70% kopnenih površina Zemlje već izmenjeno ljudskim delovanjem. Najveća je konverzija šumskih oblasti u poljoprivredne, zatim degradacija usled rudarenja, širenja gradova…
Oko 40% kopnenih površina bez ledenog pokrivača se smatra da je u procesu degradacije. Konvencija UN upozorava da je tačka preokreta blizu i da Zemlja neće moći da pruži dovoljno resursa za proizvodnju hrane i dovoljno vode za piće za rastući broj stanovnika, ukoliko se ne preduzmu hitne akcije za održivo upravljanje ovim površinama.
-To podrazumeva brigu o šumama, pašnjacima, obradivim površinama, optimizaciju potrošnje vode, regenerativnu poljoprivredu, kao i uvođenje zakonskih regulativa koje omogućavaju praćenje stanja životne sredine i degradacije i ograničavaju aktivnosti koje pospešuju degradaciju zemlje, uključujući i vodne resurse, objasnila je Vuković Vimić.
Kakvo je stanje u Srbiji?
U Srbiji nije precizno poznato kakvo je stanje sa degradiranim površinama. Različita istraživanja ukazuju na drastično smanjenje sadržaja organskih materijala u zemljištu koja se koriste kao obradive površine, smanjenje kvaliteta vode, novih podzemnih voda, tendenciju povećanja površina degradiranih usled rudarenja kritičnih sirovina, smanjenja produktivnosti šuma itd.
Učestalost godina sa sušom na teritoriji Srbije je porasla sa jedne godine po deceniji na pet godina po deceniji i to najviše zbog porasta temperature. Trend povećanja učestalosti i intenziviranja suša se nastavlja u budućnosti.
-Zbog toga, menjaju se i opšte karakteristike klimatskih uslova u Srbiji. Srbija u proseku ima vlažnu (vlažnu) klimu, ali do sredine veka preći će u kategoriju suve sabhumidne , što ukazuje na porast rizika od degradacije zemlje, kazala je sagovornica portala Klima 101.
Zaprati Agroportal znanje je moć na Instagramu
Lajkuj Agroportal znanje je moć na Facebooku
Ona je objasnila da se prostorno razlikuju klimatske karakteristike koje će zavladati do sredine 21. veka.
-U južnim, jugoistočnim, istočnim i severoistočnim predelima Srbije biće čak i polusušna klima sa velikim problemom stalnog nedostatka vlage i vode. U najvećem delu Srbije zavladaće suva sabhumidna klima, a u zapadnim delovima će se zadržati vlažna klima. Moramo razumeti da je zbog toga zapadna Srbija naše važno nasleđe za budućnost, apelovala je dr Ana Vuković Vimić.
Izvor: Klima 101