Za normalan rast, razvoj i rodnost voćaka potrebna je optimalna snadbevenost zemljišta hranjivim elementima. Najznačajniji su azot, fosfor i kalijum (elementi koji „definišu prinos”).
Kada se njihova dostupnost u zemljištu nalazi ispod optimalnog nivoa, dolazi do značajnog smanjenja prinosa voća. Zato su osnovnom agrohemijskom analizom zemljišta obuhvaćena ova tri elementa.
ČITAJTE I: Pravilnik za podizanja višegodišnjih proizvodnih zasada voćaka i hmelja
Na osnovu količine azota, fosfora i kalijuma u zemljištu i potreba voćke, utvrđujemo količinu đubriva (NPK ili čisto azotno) koju treba „razbacati” po zemljištu. Ova tri elementa se nazivaju još i makroelementi zbog njihove značajnosti za prinos i metabolizam biljke.
Humus koji se određuje u osnovnoj analizi predstavlja opštu plodnost zemljišta. Njegovom postepenom razgradnjom oslobađaju se hranjive materije, mikro i makro elementi, i razne druge kompleksne materije koje utiču izuzetno na rast, razvoj i plodonošenje voćaka i drugog poljoprivrednog bilja. U prevodu, što ga više ima u zemljištu to bolje.
Nekad i manje količine đubriva možemo koristiti, jer humus ima sposobnost sporog i kontinuiranog otpuštanja hranjivih materija u višedecenijskom vremenskom periodu.
Optimalna količina humusa je 3-5-7 odsto. U zemljištima sa visokim procentom humusa preko 20%, kao npr. tresetna, biljke ne mogu koristiti hranjive elemente i moramo ih veštački dodavati preko đubriva.
Humus doprinosi stvaranju odličnih mehaničkih svojstava zemljišta, u smislu njegove strukture. Otuda se treset koristi za poboljšanje osobina zemljišta u plastenicima za proizvodnju povrća, cveća i nekih voćnih vrsta. Jedna od osnovnih komponenti za stvaranje gotovih supstrata za proizvodnju je upravo treset zbog visokog udela humusa u njemu.
Voćke su biljke koje za svoje plodonošenje troše znatne količine kalijuma, pa se često nazivaju „kalijumove” biljke.
Zbog toga je NPK đubrivo (složeno đubrivo), formulacije 15:15:15 (15 kg čistog hraniva u 100 kg), uglavnom nepogodno za korišćenje u voćarstvu. Višegodišnjom upotrebom NPK đubriva „tri petnaestice” u voćnjaku dovodi do prekomernog nakupljanja fosfora u zemljištu, koji može izazvati blokadu usvajanja gvožđa iz zemljišta.
Neki ga smatraju i makroelementom, što dovodi do simptoma hloroze na voćkama koja može značajno smanjiti rodnost i potencijal kod gajenog voća. Iz tog razloga preporuka je da se koriste NPK đubriva koja imaju povoljniji odnos fosfora i kalijuma u sebi, kao npr. NPK 8:16:24.
Zaprati Agroportal znanje je moć na Instagramu
Lajkuj Agroportal znanje je moć na Facebook
Uopšteno, koštičave voćne vrste kao kajsija, šljiva, višnja itd. koriste veće količine kalijuma od jabučastih voćnih vrsta. Slično je i kad je azot u pitanju. Zbog specifičnosti ishrane vidi se izuzetna značajnost vršenja redovne kontrole plodnosti zemljišta preko osnovne agrohemijske analize zemljišta uz koju stručnjaci daju preporuku đubrenja u naredne četri godine.
Analiza nije skupa i svakako se isplati, u smislu kontrolisanog doziranja đubriva i dobijanja zdravstveno bezbednijeg proizvoda i smanjenju troškova.
Piše: dipl.inž Milinko Sinđić, PSS Zrenjanin
Foto: Pixabay