Uljana repica spada u tri najznačajnije uljane kulture u svetu. Osnovni cilj proizvodnje uljane repice je proizvesti jeftinu i kvalitetnu sirovinu za prehrambenu industriju ili proizvodnju biodizel goriva, a pri tome sačuvati prirodu i održati visoku plodnost tla.
Uslovi gajenja uljane repice:
Temperatura: uljana repica uspeva u umereno toplim i umereno vlažnim područjima. Otporna je na niske temperature i može da izdrži temperature i do -10ºC. Minimalna temperatura za klijanje je 3-5ºC a optimalna 25ºC.
Voda: uljana repica je veliki potrošač vode. Najveće količine vode su joj potrebne u vreme intezivnog porasta. Na sušu je ostljiva u fazi formiranja cvetnih pupoljaka do cvetanja i u fazi nalivanja zrna.
Zemljište: Uljana repica podnosi dosta kisela zemljišta, ali najbolje uspeva na dubokim, humusom i kalcijum bogatim ilovasto-glinovitim zemljištima, neutralno do slabo alkalne reakcije zemljišta (pH 6,6-7,6)
Uljana repica je kultura koja ima specifične zahteve prema hranivima i za postizanje visokih prinosa i iskorišćenje potencijala, preporučeno je primeniti metodu obračuna potrebnih količina hraniva za date uslove što se postiže analizom zemljišta i predviđenim prinosom po jedinici površine. Najvažnije je da đubrenje bude dobro izbalansirano odnosno da u svim fenofazama svoga rasta i razvića biljka ima dovoljne količine hranljivih materija, što predstavlja garanciju visokih i stabilnih prinosa. Na efikasnost jesenjeg đubrenja uljane repice u najvećoj meri utiču količina i kvalitet đubriva, pa se preporučuje upotreba kompleksnih NPK đubriva. Koja količina đubriva će se primeniti zavisi od količine azota koja se unosi, što je obično oko 30-40 kg/ha. U koliko se primeni previše azota, uljana repica se tokom jeseni može razviti više nego što je potrebno tj. javlja se bujnost i manja otpornost na mrazeve.
Količine hraniva za uljanu repicu su oko:
120-160 kg/ha N
80-120 kg/ha P2O5
140-180 kg/ha K2O
U prizvodnji uljane repice prihrana predstavlja jednu od najvažnijih tehnoloških mera. Prihrana se može obaviti jedanput ili u dva navrata. Veći deo azota treba dati u prvoj prihrani a manji u drugoj. Uglavnom, većina proizvođača obavlja samo jednu prihranu i to neposredno nakon zime, pred početak vegetacije. Prednost prihrane u dva navrata ima na laganim peskovitim zemljištima, ukoliko nakon prve prihrane padnu obilne ili dugotrajne padavine pa se azotna đubriva zbog toga isperu. Od mikroelemenata za uljanu repicu najvažniji je bor. On ima značajnu ulogu tokom oplodnje cvetova. Bor je takođe važan za bujan i kvalitetan razvoj korena, stabljike i lista, a znatno utiče i na povećanje svih komponenti prinosa. Ovaj elemenat se može primeniti na jesen u obliku folijarnog đubrenja. Uljana repica ima velike potrebe i za sumporom, koji je neophodan u sintezi ulja, a bitnu ulogu ima i pri sintezi hlorofila. Njegov deficit kod useva uljane repice može uzrokovati znatno smanjenje prinosa. Ukoliko biljka tokom svog početnog razvoja dobije sve hranljive elemente, ona sa dobrim razvijenim korenovim sistemom sačeka zimu, što je jedan od najbitnijih stvari za postizanje dobrog prinosa.
Autor: Smiljka Mojsović, PSS Sombor